6773. Submitted on 2020/2/19, 22.11 h by :
Naar aanleiding van Zondag met Lubach over kapitalisme…
Ik ben het niet helemaal met Lubach eens. Wel met zijn analyse, maar niet met zijn conclusie. Het kost me even om dat uit te leggen, dus hier volgt een lap tekst. Bonus: ik voeg ook wat gratis trouwadvies toe!
Maar dit verhaal begint met een paard.
Ik had ooit een paard. Dat paard stond in een kudde. Elk paard in die kudde had een eigen eigenaar. Gezamenlijk huurden we een stukje weiland van een boer. Die boer pachtte een flinke lap grond van een baron. Op de grond van de baron staan ook villa’s die soms te koop zijn voor een paar miljoen, maar de grond blijft hoe dan ook van de baron. De pacht voor de grond onder één van die villa’s is 20.000 euro per jaar, las ik op Funda. Ook de boeren-bedrijven op zijn land dragen dit soort bedragen af. Die baron heeft een royaal inkomen uit zijn bezit van al die grond. Dit is geen sprookje, grootgrondbezitters bestaan echt nog.
![[image]](https://i.imgur.com/2zWVseh.jpg)
1. Dave commented on 2020/2/19, 22.13 h:
Lubach
Lubach beschrijft dat er twee systemen zijn, communisme (“stom”) en kapitalisme (“goed”), en hoe grote bedrijven zoals Uber, Thuisbezorgd, Spotify, AirB&B en Amazon verlies maken en toch uitbreiden. Hij laat correct zien hoe dit werkt. Met durfkapitaal is het doel van deze bedrijven koste wat het kost marktleider te worden. Ze maken financieel verlies, maar de winst die ze maken is dat je niet meer om ze heen kunt. Lubach concludeert: “Deze bedrijven hebben monopoly uitgespeeld.” Klopt. “En omdat het niet kapitalistisch is, is het dus communistisch.” vervolgt hij, en dat klopt dus juist niet.
Polymonisten
Deze bedrijven zijn het omgekeerde van monopolisten. Een monopolist is de enige aanbieder met talloze klanten. De klanten hebben geen keuze. Deze bedrijven zijn anders: Stel je hebt een maaltijd-bezorgservice. Alle klanten tikken “thuisbezorgd punt ennel” in, en niet “Joops Dikke Frieten”. Dus zonder Thuisbezorgd heb je geen handel. In de maaltijdbezorging zijn het de aanbieders die geen keuze hebben, want er is slechts één afnemer via wie het geld binnenkomt, die de prijzen en spelregels bepaalt. Alle maaltijdbezorgers hebben gezamenlijk één klant. Thuisbezorgd is zodoende het omgekeerde van een monopolist, en ik noem dat een polymonist.
Polymonist zijn, dat is eigenlijk de nieuwe manier van grootgrondbezitter zijn. Amazon is de enige klant voor talloze fabrikanten en uitgeverijen. Zoals we 21% BTW betalen aan de overheid met een gekozen bestuur, zo dragen we ook Bezos’ Toegevoegde Waarde af als we kopen bij Amazon. Eigenlijk is dat beter vergelijkbaar met wat er in elke Waag in elke oude Nederlandse stad gebeurde. Als je in de stad graan wilde verkopen, dan werd er in de Waag een keurig afgestreken pot graan belasting geheven.
Gat in de Dijk
En zo werken al deze bedrijven. Er gaat een paar cent naar eBay en naar Paypal als je gewoon wat tweedehands zut koopt. Voor elk Uberritje gaat er een bedragje naar en rijke kerel in Saoudi Arabië. Koffietentjes dragen voor het gebruik van logo’s op kopjes en de vormgeving iets van 60% royalties af aan Starbucks. Want Royalties zijn onbelast in de Bermuda Driehoek en op papier wonen ze daar. En waar je ook op vakantie gaat in de wereld, er gaat een percentage van je hotelkosten naar iemand de VS toe. Eigenlijk is dat een lekkage in onze economie. Als onze lokale economie lekker loopt, lopen we daar toch langzaam op leeg.
Deze “belastingen” van al deze polymonistische tussenbedrijven zullen toe gaan nemen, en de consument zal niet klagen, want het wordt slechts zoveel als wij nog nèt bereid zijn om te betalen en de fabrikanten zullen hun waar zo goedkoop aanbieden aan deze tussenpartij, dat zij nog nèt niet ten onder gaan. Zo wordt de marktwerking uitgeschakeld door de polymonisten. Dat heeft Lubach goed gezien.
Nederland
Er zijn ook Nederlandse polymonisten, naast het inmiddels internationale Thuisbezorgd. Bol.com (van Albert Heijn) heeft ook zulke constructies opgezet. Als je nu nog rijk wil worden, moet je ook snel nog ergens tussen gaan zitten. Je kunt beter een soort Werkspot oprichten, dat tussen klant en klusser zit, dan je een slag in de rondte klussen. En zo is VanDrie ook een de enige exporteur van betekenis van Nederlands vlees. Dat onze boeren krom liggen komt niet primair door de regeldruk van onze overheid of door de lage prijs in onze supermarkten, maar vooral door hoe weinig VanDrie bereid is de boeren te betalen. VanDrie is niet Fair Trade. Nog een voorbeeld: Steeds meer huizen in Amsterdam, inmiddels duizenden, zijn in handen van een paar zeer rijke heren. Prins Bernhard jr is met 500+ woningen niet eens de grootste.
Marx
Lubach noemt de overwinning van deze bedrijven communisme, maar dit is exact waar communisme zich 120 jaar geleden tegen verzette! “Dood aan het grootkapitaal! Neem macht weg bij grootgrondbezitters! Fabrieken strijken de meerwaarde van de arbeider op! Arbeiders aller landen verenigt u!” Het communisme wilde de productiemiddelen juist in handen geven van de arbeiders en boeren (die destijds in Rusland en Oost-Europa echt horigen waren) en uit handen nemen van die paar rijke heren, om de armoede onder de kleine man te doorbreken. Dus, Lubach, we zijn niet aanbeland bij het communisme, we zijn nog een stap verder terug: in het feodale stelsel. Met dat verschil dat nu niet de productiemiddelen in handen zijn van een grootgrondbezitter, maar de klantcontacten in handen zijn van een grootinternetbezitter. Dat is het neofeodale stelsel.
Vinger in de Dijk
De oplossing kunnen we leren uit de geschiedenis van West-Europa: De aanbieders moeten zich lokaal verenigen. Zet zelf lokale netwerken op voor taxiritten, en maak een bezorg-service die slechts in één stad opereert en in eigendom is van de aanbieders. Maak je los van de grootinternetbezitters.
En als klant kun je ook veel doen. Direct naar een restaurant bellen om te reserveren, bijvoorbeeld. Dat levert het restaurant meer op dan je fooi. Er hoeft geen internationaal bedrijf tussen te zitten dat 1000 euro per maand per restaurant opeist. Je kunt via Thuisbezorgd kijken wat het menu is, handig, en dan telefonisch bestellen. Dat scheelt de keuken zo’n 4 euro per maaltijd. Vraag aan je Uber-chauffeurs hun contactgegevens en boek+betaal hen buiten de app om. Zo deed ik dat toen ik nog in Den Haag woonde. Ik belde altijd direct naar de chauffeurs. En ga naar merkloze koffietentjes, niet naar ketens.
Maar jullie gaan dat niet doen. De supermarkten wonnen het ook van de kruideniertjes, tenslotte. Want het is zo handig.
Gratis Trouwadvies
Sinds ik gescheiden ben, heb ik dat paard niet meer. Of je trouwadvies van een man zonder paard moet aannemen is de vraag. Maar het is wel gratis in de aanbieding.
“Loon naar werken” (zoals in het kapitalisme) en “loon naar behoefte” (communisme) zijn niet langer aan de orde in het neofeodale stelsel. Dus om rijk te worden in plaats van te worden uitgemolken, kun je beter omhoog trouwen dan je omhoog werken. Mijn vader zei het al: “Je kunt het best trouwen met een meisje dat Vroom, of Dreesmann heet.” Nu is dàt toevallig achterhaald sinds de V&D failliet is, maar je begrijpt het idee. Misschien is die baron een vrijgezel!